Kendini Kandırmanın Dayanılmaz Çekiciliği
İnsan, fiziksel ve maddi yönü olduğu kadar duygusal ve psikolojik tarafı da baskın olan bir varlık. Belki de bu yüzden evrenin göremediğimiz taraflarıyla ilgili kurgusal eserler yaratıyoruz, sanatla ilgileniyoruz, güzel bir manzaraya bakınca huzur duyup bir kedinin bir köpeğin patisini görünce ısırmak istiyoruz.
Yukarıda sıraladıklarım; duygusal tarafımızın bizi üretime yöneltmesi, vizyonumuzu arttırması ve bir şeyleri fark etmemiz gibi olumlu etkileri. Tabii bir de işin olumsuz tarafı var. Cengiz Aytmatovun'un okuduğum andan beri zihnime kazınan Cengiz Han'a Küsen Bulut kitabındaki bir sözü hemen her yerde kendini doğruladığı gibi burada da karşımıza çıkıyor: "Mutluluğunda mutsuzluğunda kökü birdir."
Duygusal tarafımızın bizi süreklediği olumsuzluğa dair birçok şey yazılabilir ama bu yazının konusu: Kendini kandırmak.
Mutlaka siz de birçok kez bu duruma şahit olmuşsunuzdur. İlişkisinde durmadan karşı tarafı suçlayan partner, iş hayatında hep haksızlığa uğradığını düşünen çalışan, arkadaşlarının kendisi hakkında hep olumsuz şeyler söylediğinden yakınan bir arkadaş... Sonuç hep aynıdır ve hep karşı taraf suçludur.
İşte bu duygusal tarafımızın üzerimizdeki en büyük olumsuz etkilerinden birisi. Her zaman kendimizi merkeze koyarak karşı tarafı eleştirmek ve hikayeyi tek yönlü olarak insanlara aktarıp "ne kadar haklı olduğumuzun" söylenmesini istemek.
Peki Bunu Neden Yapıyoruz?
"Maybe You Should Talk to Someone" kitabının yazarı Lori Gottlieb yaptığı Ted konuşmasında bu durumun sebebini "sorumluluk almamak ve kötü de olsa, bize zarar da verse alışkanlıklarımızı bırakmaktan korkmak" olarak açıklıyor.
Partnerimize kızmak, bizim artık vazgeçilmez ve gizli bir haz duyduğumuz alışkanlığımız haline geliyor. Ne kadar söylenirsek söylenelim, sorunun çözümü için harekete geçmek istemiyoruz. Yöneticimizin "hakkımızı yediği" düşüncesi saplantılı bir şekilde hoşumuza gidiyor. Çünkü böyle düşünmezsek eyleme geçmek zorunda kalırız ki bunu yapmak istemiyoruz.
Hele bir de Lori Gottlieb'in ifadesiyle bize "aptal merhameti" gösterecek -sonuna kadar haklısın, sana yapılan büyük bir haksızlık!- kişiler de bulduk mu bu akıştan çıkmak imkansız hale geliyor.
Bu çelişik ve yorucu duruma karşı okumanızı tavsiye ettiğimiz, size yardımcı olacak kitaplar:
