Çocukların Yaş Dönemleri ve Aşamalar: Hayal Etmek ve Rol Yapmak

Bebekler komik suratları taklit eder. Okul öncesi çocuklar, karakterler ve senaryolar hayal eder. Beş yaşına gelen çocuklar, tam teşekküllü bir tiyatro sahnesini hayal etme becerisine sahiptir. Her şey hayal gücü ile ilgilidir.

0-2 Yaş

Sarah, ona özenle yaklaşan bakıcısının kollarında kıvrılmışken kendi şişesinden içeceğini içer. İkinci ayda, yukarı bakar ve bakıcısının komik suratlarını taklit etmeye başlar. Kaşlarını yukarı kaldırır ve ağzını açar. Birkaç ay sonra yürüme çağına geldiğinde, bu sevgi dolu eylemleri yeniden canlandırmaya başlar. Bebeğini dikkatlice kucağında tutar ve besliyormuş gibi yapar.

Bebekler, etraflarındaki insanların yüz ifadelerini ve jestlerini taklit etmek için inanılmaz bir yeteneğe sahiptir. Gördükleri, hissettikleri, duydukları şeyleri hatırlamalarını sağlayan gelişmiş bir hafızaları vardır. Bu rol yapma oyunları ve sıcak anılar, yürüme çağındaki dönemde yaratıcı rol yapma oyunları oynayabilmeleri için temel oluşturmaya yardımcı olur.

Gerçek Hayat Sembolleri

12 ila 14 aylıkken, çoğu küçük çocuk oyuncakları belirli ve uygun şekillerde kullanmaya başlar. Bir yaşındaki Tommy, topun atmak için ve oyuncak arabanın itmek için olduğunu bilir. 6 ay içinde sembollere dayanan oyunlar başlar ve Tommy blok oyuncaklarını kullanarak arabaları için bir garaj inşa etmeye başlar.

Tommy, 2. yaş gününde heyecanla bağırıyor: “Baba, bebek, git, git!” oyuncak arabanın üzerine iki parmağını koyar ve arabasını masanın etrafında iter. Yaşamdaki gerçek olayları anlamak için hayal gücünü kullanır – örneğin babasının kendisini arabaya alıp markete götürmesi gibi. Tommy’nin hikayeleri basittir ve kendi deneyimlerine dayanır. Ancak karakterleri, eylemleri ve ortamları kullanarak hikayeler yaratma ve onları söze dökme yeteneğini geliştirir.

Fantastik Oyunlar

Çocuklar iki yal döneminde yavaş yavaş daha yaratıcı oyunlar oynamaya başlar. 2 yaşındaki bir grup çocuk, bir bankı otobüs gibi düşünerek oyun oynayabilir ve bir yetişkinin eğlenceli işbirliği ve önerileriyle bir hayvanat bahçesine ziyarete gitmiş gibi hayal kurabilir.

Bununla birlikte, küçük çocukların fantezi ile gerçeklik arasındaki çizgiyi kavraması oldukça kırılgan bir temele sahiptir. Johnny hayvanat bahçesindeki bir aslan gibi davranarak yüksek sesle kükrediğinde oyun arkadaşı Sam korkar. Sam, arkadaşı gerçekten aslan olabilir mi diye merak eder – çünkü Johnny gerçek bir aslan gibi ses çıkarmaktadır.

Hayal Gücünün Beslenmesi

Yürüme çağındaki çocukların yaşadıkları deneyimlerin, oynadıkları oyunlar üzerinde etkisi vardır. Güvende ve mutlu hisseden bir çocuk, daha yaratıcı oyun sahneleri geliştirmekte zorlanmayacaktır. Rahatlatıcı sarılmalar ve öngörülebilir rutinler, çocuğun anlamlı oyunlar geliştirmek için ihtiyacı olan odaklanmış enerjiye sahip olmasına yardım eder. Çocuk 3-4 yaşına geldiğinde hayali oyunları için sahneler yaratabilmeye başlar.

Siz Ne Yapabilirsiniz?

Ebeveynler, çocuklarıyla olan etkileşimler ve sundukları oyuncaklarla, küçük çocukların hayal etme rol yapma yeteneklerinin gelişmesinde önemli bir rol oynarlar. Çocuğunuzu hayal gücünü geliştiren aktivitelere davet edin.

Bebeğinize çeşitli oyuncaklar verin – sallaması için çıngırak, dokunması için sıkınca ses çıkaran oyuncaklar veya blok oyuncaklar. Bunları keşfetmek, bebeğin oyuncakların farklı amaçları olduğunu öğrenmesine yardımcı olur. Bu, sembolik oyuna doğru atılan önemli bir adımdır.

Sembolik oyun başladığında, net amacı olan oyuncaklar sunun. İlk doğum gününü geride bırakan çocuklar, belirli işlevlere sahip, sahne kurmaya yardımcı olan oyuncaklardan hoşlanır. Örneğin plastik kaşıklar, tabaklar ve küçük bir oyuncak fırın, yemek pişirme ve yeme oyunları kurmaya yardımcı olacaktır.

Birlikte oynayın ve öneriler sunun. 2 yaşındaki çocuklar bazen oyunlarını geliştirmek için biraz yardıma ihtiyaç duyarlar. Örneğin çocuk çorba yapıyormuş gibi yapıyorsa ama bir sonraki adımda ne yapması gerektiğini bilmiyorsa, ona çorbayı bir kaseye dökmesini önerebilir ve “Çok lezzetli olmuş” gibi cümlelerle oyununu destekleyebilirsiniz.

3-4 Yaş

3 yaşındaki öğrencilerden oluşan küçük bir grup, öğretmenden karton kutular ister. “Taşınma” oyunu oynadıklarını söylerler. Maria annedir. Ashley, küçük kız çocuğu olduğunu ve Romana’nın da kız kardeşi olduğunu açıklar. Kıyafetlerini katlar, oyuncak tabakları ile birlikte kutulara yerleştirirler. Paketlenmiş eşyalarını taşırken komşularına “Güle güle, seni özleyeceğiz!” derler. Sonra odanın bir başka köşesine giderek yeni evlerine yerleşirler. 

Üç yaşındaki çocukların hayali oyunu genellikle kendi deneyimlerine dayanır. Bu oyunu oynayan çocuklardan birinin ya da hepsinin bir taşınma deneyimi yaşamış olması muhtemeldir. Oyun, çoğu zaman rol yapma, kutular ve diğer özel desteklerle kurulur ve uzatılır. Dil, okul öncesi çocukların yaratıcı oyunlarında önemli rol oynar. Üç yaş çağındaki çocuklar oyun sahnelerini kurarken konuşmaktan hoşlanırlar. Örneğin “taşınma” oyunu oynadıklarını belirtmekten veya eski bir komşuya veda ederken üzüntü gibi duygularını ifade etmek için diyalog kurmaktan hoşlanırlar.

Karakter Oyuncuları

Üç yaş dönemi, hayali arkadaşlar yaratmak için ortak bir çağdır. Bir çocuk özel arkadaşıyla konuşabilir ve onu günlük aktivitelerine tamamen doğal bir şekilde dahil edebilir. Hayali arkadaşının giyinmesini veya yemek masasına oturmasını bekleyebilir. Üç yaşındaki çocuklar karakter ve sahneleri icat etmekte ustalaşırlar. Ancak bu oyunlar genellikle kısa sürelidir. Oyun sahnelerini ve oynadıkları rolleri çabucak değiştirebilirler. Üç yaşında bir kız çocuğu bir an kafasına bir örtü örtüp düğündeki gelin gibi davranırken, bir anda alışveriş merkezinde gezen birine dönüşebilir.

Gerçeğe Uygunluk

4 yaşındaki çocuklar, temalarını daha fazla ayrıntı ve gerçekçilik katan detayla genişletirler. Sadece kek pişirmekle kalmaz, onu süslerler ve doğum günü şarkısı söyleyerek yerler. Kıyafetleri daha detaylı hale gelir. Doktor gibi davranırken beyaz bir ceket giymek, eldiven ya da stetoskop kullanmak isterler. Bunlar mevcut değilse, kendileri yaparlar. Diyalogları daha detaylı ve gerçekçi hale gelir.

Oyunları zengin bir fantezi dünyasını içermesine rağmen, bu çağda gerçeklikle fantezi arasındaki farklı kesin olarak kavramaktadırlar. 4 yaşındaki bir çocuk sınıfta pelerin takıp uçuyormuş gibi yaptığında arkadaşı öğretmene döner ve fısıldar: “Gerçekten uçamaz”.

Aksiyon Sahneleri

“Güm! Çat! Pat!” Bunlar 4 yaşındaki çocukların – özellikle erkeklerin – oyun sesleridir. Sık sık, iyi adamlarla kötü adamların karşı karşıya geldiği oyunlar oynarlar. Kitaplardan ve televizyon programlarından etkilenirler. Bu oyunlar, 4 yaşındaki çocukların öfke duygularını güvenli bir şekilde ifade etmelerine, seçimler yapmalarına, kendilerini güçlü ve kontrol sahibi hissetmelerine yardımcı olur.

Siz Ne Yapabilirsiniz?

Yaratıcı oyun, 3-4 yaşındaki çocuğa duygularını ifade etme, rolleri ve durumları test etme fırsatı verir. Rol yapma kabiliyetlerini teşvik edin ve hayal güçlerini genişletmeye yardımcı olun.

Çeşitli aksesuarlar sağlayın. Çocuğunuza günlük deneyimlerini yansıtan eşyalar sunun – bebek elbiseleri, mutfak malzemeleri, oyuncak telefonlar gibi. Kültürel altyapısı farklı olan çeşitli kıyafetleri ya da çeşitli dillerdeki kutuları birleştirin.

Yaratıcılığı güçlendirmek için açık uçlu materyaller sunun. Kaleler, garajlar ya da uzay gemileri inşa etmesi için büyük karton kutular verin. Örneğin basit bir kumaş harika bir kostüm ya da açık bir gökyüzü olarak kullanılabilir.

Kitapları yaratıcı oyunlarla geliştirin. Çocuğunuza ateşböcekleri ile ilgili bir kitap okuduysanız, ışıkları kapatın ve ona bir fener verin. Kuklalar, yazı tahtaları ve çeşitli oyuncaklar hikayeleri yeniden anlatmak ve genişletmek için harika unsurlardır.

5-6 Yaş

Nikki heyecanla “Tiyatro oyunumuzu tam burada oynayabiliriz” diye bağırır, “İhtiyacımız olan tek şey biraz kostüm ve sahne eşyası!” Ve çocuklar burada bir oyun kurma macerasına başlarlar.

Bugünün konusu Külkedisi. Öğretmen çeşitli Külkedisi kitapları, kostümleri ve sahne malzemeleri sağlayarak oyuna yardımcı olur. Çocuklar performansın planlanması ve karakterlerin tartışılması için birlikte çalışırlar. Haftanın sonunda, odanın etrafındaki çeşitli "setlerde" Külkedisinin en şaşırtıcı yorumlaması sunulur.

Ancak oyun burada bitmez. Çocuklar haftalar boyunca Külkedisi hakkında okur, yazar, performans videoları çeker ve karakterleri analiz etmekle uğraşırlar. Çocuklar, kurdukları hayali oyunla kendi bütünleşmiş öğretim programlarını yaratırlar.

Perdeler Açılsın

Anaokulu çağındaki çocuklar için tüm dünya bir sahnedir. Rol yapmayı çok severler ve karakterlerin içine girip çıkarlar. Bu çağdaki çocuklar gerçek ile rol yapma arasındaki farkı tam olarak anlar ve bir hikaye ile fanteziyi birbirinden ayırt edebilirler. Bu farkındalık onlara dünyayla ilgili daha güçlü bir benlik duygusu verir. Şimdi başka karakterler haline gelebilecekleri ve kendi kimlikleri konusunda daha net olabilecekleri yeni bir hayal dünyasına girebilirler.

Ortak Yapımlar

5-6 yaşındaki çocuklar, gelişen sosyal becerilerini rol yapma oyunlarında kullanırlar. Küçük çocuklar genellikle tek başlarına oynamaktan keyif alırken, anaokulu çağındaki çocuklar, bir oyunun parçası olmayı tercih ederler. Eğlencenin büyük bir kısmı, birbirleriyle etkileşime girmekten gelir. Rolleri tartışır, fikirleri paylaşır, karakterin amaçları hakkında konuşurlar.

Siz Ne Yapabilirsiniz?

Hikaye fikirleri için hammaddeler sağlayarak çocukların rol yapma sevgisini destekleyebilirsiniz. Zengin hayal gücü, çocuğun en büyük öğrenme araçlarından biridir. Rol yapmayı ne kadar çok kullanırsanız, o kadar çok şey öğrenirler.

Çocukları rol yapmaya teşvik ederken kitaplardan, şiirlerden, şarkılardan yararlanın. Çocukların edebiyat anlayışı, onu oyuna çevirebildiklerinde güçlenir. Bunu yaparken hikaye kurgusunu öğrenir, diyalog yaratmayı ve karakter gelişimini tecrübe ederler.

Bilindik hikayelerin farklı versiyonlarını paylaşın. Bir hikayenin birden çok uyarlamasını okuyarak çocuğunuzun farklı versiyonları karşılaştırmasını ve kendi versiyonlarını yaratmasını sağlayabilirsiniz.

Sahne yapımı için sanat ve yazı materyalleri sağlayın. Çocuklar rol yapma oyununa dahil olduklarında, onları sahne ve kostüm tasarlamaya, senaryolar yazmaya teşvik edin.

Çocukları, gerçek hayattaki problemleri çözmek için hayal güçlerini kullanmaya davet edin. Sosyal problemler ortaya çıktığında, çocuklara durumu çözme yolunda rol yapma oyunu oynayabileceklerini söyleyin.

0-2 Yaşa Kısa Bir Bakış

• Bebekler gördüklerinin, duyduklarının ve hissettiklerinin çoğunu hatırlayacak, daha sonra yaptıklarını oyunlarda bunları canlandıracaklardır.
• İki yaş dönemindeki çocuklar sembolik oyunlar oynamaya başlar. Oyuncak bebek, kendi bebeği; bloklar ise bir garaj ya da ev haline gelir.
• Bu dönemde hayal ve gerçeklik arasındaki çizgi görmezden gelinebilir.

3-4 Yaşa Kısa Bir Bakış

• Bu yaştaki oyunlar genelde gerçek hayat deneyimleri ile ilgilidir. Dil ve diyaloglar bolca kullanılır.
• Akran oyununun ilk evrelerinde, çocuk başkalarına rol verir. Kendi oyunlarını yapmak için yaratıcı yollar bulabilir.
• Hayali arkadaşlar genellikle 3 yaş döneminde ortaya çıkar ve çocuğun günlük hayatında büyük rol oynayabilir.
• Rol yapma oyunları daha gerçekçi ve ayrıntı odaklı hale gelir.

5-6 Yaşa Kısa Bir Bakış

• Gerçek ve rol arasındaki fark iyice kavranır. Bu da rol yapma oyunlarına katılmayı daha eğlenceli hale getirir.
• Artan ilgi alanları ve detaylar, uzun süreli oyun temalarına bağlı kalmalarını ve oyunlarını genişletmelerini sağlar.
• Rol yapma oyunları, anaokulu çağındaki çocuklar için bir sosyalleşme aracıdır. Etkileşim, eğlencenin yarısıdır.